Mensen met ernstige psychische klachten hebben vaak minder sociale steun dan andere mensen, maar hebben natuurlijk wel sociale steun nodig, onder andere om met de uitdagingen in hun leven om te gaan. Verbeteren van sociale steun kan dus waarschijnlijk leiden tot een prettiger leven en een beter (persoonlijk) herstel. We weten echter niet goed welke interventies door hulpverleners werken om sociale steun te verbeteren bij mensen met ernstige psychische klachten. Daarom heb ik samen met Niek Maassen, Bauke Koekkoek, Bea Tiemens en Giel Hutschemaekers systematisch alle beschikbare wetenschappelijke onderzoeken waarbij een interventie om sociale steun te verbeteren bij mensen met ernstige psychische klachten werd vergeleken (met een andere interventie) bekeken. Ook hebben we de gevonden interventies weer met elkaar vergeleken en gekeken naar een gemiddeld effect van de interventies. We noemen dit een systematisch literatuuronderzoek en een meta-analyse. Dit onderzoek is recent gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Current Psychology.
We hebben acht relevante onderzoeken gevonden die in totaal tien verschillende interventies hebben onderzocht. Wanneer we deze onderzoeken als geheel analyseren, zien we dat de onderzochte methodes om sociale steun te verbeteren helaas geen noemenswaardig effect hebben bij mensen met ernstige psychische klachten. Opvallend is dat dit dus ook geldt voor interventies waarvan we weten dat deze bij andere doelgroepen wel werken. Wanneer we kijken naar enkele interventies waarbij een zeer gepersonaliseerd aanbod centraal staat, zien we dat deze zeer gepersonaliseerde interventies wel een positief effect hebben op de sociale steun. Een andere factor die van belang lijkt is dat kortere interventies effectiever lijken dan langdurige interventies.
Zoals bij (bijna) elk onderzoek is ook hier de conclusie dat meer onderzoek nodig is, in dit geval naar de zeer gepersonaliseerde interventies die wel effect lijken te hebben. Maar dat betekent niet dat er geen lessen voor de praktijk te trekken zijn. Deze lessen zou ik willen samenvatten als:
- Kijk wanneer je sociale steun wil verbeteren bij iemand met ernstige psychische klachten verder dan standaard interventies.
- Maak een gepersonaliseerd plan en help bij het starten hiervan.
- Beter een ‘kort maar krachtige’ interventie en die eventueel na enige tijd herhalen dan langdurige interventies.
Dit onderzoek werd uitgevoerd door onderzoekers van MET ggz, Pro Persona Research, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) en Radboud University Nijmegen.
Wil je meer weten over dit onderzoek? Het artikel is gratis en zonder inloggen beschikbaar op de website van het tijdschrift: https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12144-021-02694-4